Để giải những bài toán nêu trên, tiếp cận theo nhiều hướng khác nhau là không thể thiếu.
Một: cần đổi mới giáo dục và đào tạo, tập trung vào các lĩnh vực STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học). Tăng cường giáo dục STEM từ bậc mầm non đến đại học là rất quan trọng. Điều này bao gồm việc cập nhật chương trình giảng dạy để phản ánh nhu cầu hiện tại của ngành, kết hợp kinh nghiệm học tập thực tế và thực hành, đồng thời thúc đẩy tư duy phản biện và đổi mới.
Ngoài ra, cần chú trọng phát triển toàn diện, trang bị cho sinh viên kiến thức chuyên môn, kỹ năng thực hành và kỹ năng mềm phù hợp cho môi trường R&D.
Hai: cần xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa giới học thuật, các trường đại học, ngành công nghệ, đồng thời đầu tư vào cơ sở hạ tầng nghiên cứu.
Xây dựng quan hệ đối tác chặt chẽ giữa các tổ chức giáo dục và các công ty công nghệ giúp đảm bảo rằng các kỹ năng được giảng dạy phù hợp với nhu cầu hiện tại của các trung tâm R&D.
Các chương trình thực tập, bài giảng của các chuyên gia trong ngành và các dự án nghiên cứu chung có thể cung cấp cho sinh viên trải nghiệm và hiểu biết sâu sắc về thế giới thực. Bên cạnh đó, cải thiện cơ sở nghiên cứu ở các trường đại học và tổ chức công là điều cần thiết. Điều này bao gồm việc cung cấp quyền truy cập vào các công cụ nghiên cứu và công nghệ tiên tiến, có thể giúp sinh viên và nhà nghiên cứu chuẩn bị cho các tiêu chuẩn cao của các trung tâm R&D toàn cầu.
Ba: chính sách và hỗ trợ của Chính phủ để thu hút nhân tài.
Chính phủ có thể đóng vai trò chủ chốt bằng tạo ưu đãi cho đầu tư R&D, tạo ra các chính sách thuận lợi cho các công ty khởi nghiệp công nghệ, và đầu tư vào các khu công nghệ và vườn ươm công nghệ.
Các chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác giữa các công ty nước ngoài và địa phương cũng có thể có ích. Bên cạnh đó, chính phủ có thể đưa ra các chính sách ưu đãi thu hút nhân tài, như hỗ trợ tài chính, nhà ở, bảo hiểm, v.v. nhằm thu hút nhân tài trong và ngoài nước tham gia vào các trung tâm R&D.
Bốn: tiếp xúc và hợp tác quốc tế và tập trung vào các công nghệ mới nổi. Khuyến khích hợp tác với các trường đại học và tổ chức nghiên cứu quốc tế có thể mang lại sự tiếp xúc có giá trị. Các chương trình trao đổi, sáng kiến nghiên cứu chung và hội nghị có thể giúp chia sẻ kiến thức và thực tiễn tốt nhất.
Bên cạnh đó, đào tạo và giáo dục chuyên sâu trong các lĩnh vực mới nổi như blockchain, AI, công nghệ sinh học và năng lượng tái tạo có thể giúp Việt Nam trở thành điểm đến của các tập đoàn lớn trong các lĩnh vực này.
Việc nâng cao chất và lượng nguồn nhân lực Việt Nam để tham gia vào các trung tâm R&D tốt hơn là một nhiệm vụ quan trọng, cần có sự chung tay nỗ lực của cả Chính phủ, doanh nghiệp và người dân. Bằng cách tập trung vào đẩy mạnh phát triển giáo dục, cơ sở hạ tầng và hợp tác với các tập đoàn hàng đầu trên thế giới cũng như các nước phát triển đi trước, Việt Nam có thể vươn tầm ra khỏi vị trí đơn thuần là một công xưởng gia công hiện nay để trở thành một trung tâm sôi động về R&D và đổi mới sáng tạo trong khu vực và toàn cầu.
Bài: Tiến sĩ Chu Thanh Tuấn, Phó chủ nhiệm nhóm ngành cử nhân Kinh doanh tại Đại học RMIT Việt Nam
