Giải mã lý do cho những tác động này là một chủ đề nghiên cứu quan trọng của ngành tâm lý học môi trường.
Đây là bộ môn nghiên cứu đang phát triển thuộc lĩnh vực khoa học hành vi, được thúc đẩy bởi những quan ngại về biến đổi khí hậu và tính bền vững, cũng như quá trình đô thị hóa gia tăng nhanh chóng trên toàn thế giới. Lĩnh vực này ra đời dựa trên ý tưởng rằng tâm trí của con người bị ảnh hưởng bởi môi trường sinh sống. Vì vậy, nếu muốn có tâm trí khỏe mạnh, chúng ta cần một môi trường lành mạnh hơn. Con người hít thở hơn 20.000 lần mỗi ngày, và các kỹ thuật yoga và thiền dạy chúng ta rằng hơi thở ảnh hưởng rất nhiều đến trạng thái tinh thần của mỗi chúng ta. Tuy nhiên, nhiều người chưa biết rằng ô nhiễm không khí có liên quan đến nhiều vấn đề tâm lý như:
- suy giảm nhận thức và “sương mù não" (đặc biệt là ở người lớn tuổi),
- trầm cảm và lo âu,
- căng thẳng và sức khỏe cảm xúc kém,
- phát triển chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) và các vấn đề chú ý khác ở trẻ em.
Mặc dù hầu hết các nghiên cứu liên quan còn khá mới mẻ và giới khoa học cần đẩy mạnh nghiên cứu hơn nữa, nhưng mối liên hệ giữa ô nhiễm không khí và sức khỏe tâm thần đang trở nên rõ ràng hơn.
Một cơ chế chính trong mối liên hệ này được cho là tình trạng viêm tổng quát (một phản ứng tự miễn dịch), có thể ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của trục HPA (trục hạ đồi - tuyến yên - thượng thận). Là một trong những hệ thống cân bằng nội môi chính trong cơ thể, trục HPA chịu trách nhiệm giải phóng các hormone như cortisol để đối phó với căng thẳng. Vì vậy, khi trục trặc thì cơ quan này có thể ảnh hưởng sâu rộng đến cơ thể và não bộ.
Bên cạnh đó, ô nhiễm không khí còn có thể gây ra tác động trực tiếp đến thần kinh, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai và tuổi già (một số nghiên cứu chỉ ra mối liên hệ với chứng mất trí). Vì vậy, người già, phụ nữ mang thai và trẻ nhỏ đặc biệt cần có nguồn cung cấp không khí sạch mọi lúc mọi nơi.
Về trẻ em, gần đây tôi đã bắt đầu nghiên cứu hiện tượng gia tăng các vấn đề về sự chú ý trong xã hội hiện đại như ADHD. Mọi người thường nghĩ rằng công nghệ số đang gây ra các vấn đề về sự chú ý, đặc biệt là ở trẻ em và người trẻ. Nhưng bạn có biết: ADHD cũng liên quan đến ô nhiễm không khí? Cũng giống như cách hóa chất độc hại trong không khí có thể khiến cơ thể con người bị viêm nhiễm và đổ bệnh, chúng có thể gây ra tác động viêm ở não, dẫn đến hội chứng "sương mù não" và các vấn đề khác. Vậy nên, nếu muốn đầu óc minh mẫn thì chúng ta cần phải làm sạch không khí.
Lĩnh vực nghiên cứu kết hợp giáo dục và công nghệ mà tôi đang theo đuổi có thể đóng vai trò trong việc giải quyết vấn đề này. Một ý tưởng mà tôi dự định phát triển là trò chơi di động dạy trẻ em về chất lượng không khí, kết hợp dữ liệu ô nhiễm theo thời gian thực từ các nguồn như IQAir. Mục tiêu là dạy trẻ em cách cư xử có trách nhiệm khi không khí xấu. Công nghệ di động có rất nhiều tiềm năng để giúp ích cho việc này.
